​We have been in lockdown throughout Patagonia for some months now and, with plenty of cases occurring in the ghettoes of Buenos Aires, we were worried that it would only be a question of time before the Covid-19 virus made its way south. But everything down here is eerily quiet. No deaths from the virus anywhere in Patagonia and only a handful of cases, all of whom, touch wood, have recovered. Here in the Welsh towns in the Andes, we have had none.
 
Argentina has a federal system of government and the big cheeses in Buenos Aires, almost 2,000 kilometres to the north, closed borders and announced a tough lockdown. But here in Welsh Patagonia, the Argentine province of Chubut, we have our own government and they locked us down even tighter. Until last weekend, we couldn’t travel more than 500 metres from our homes for any reason other than for shopping and medical purposes, and we couldn’t have any sort of family gathering. I couldn’t even drive the short distance (25 kilometres) to our neighbouring village of Trevelin, where I spend most of my time raising funds for our Welsh school, Ysgol y Cwm.
 
This strategy seems, for the time being, to have worked very well. Welsh Patagonia has one major advantage over many other locations in the world – it is very large and with very few towns and villages, and those are spread far and wide. You don’t come close to many people in these parts. If you spread out our population, we could probably manage social distancing of a mile or more. It is around 10 times the size of Wales, or almost half the size of California, but with only one eightieth of the population. If Manhattan had the same population density as we do down here, fewer than fifty people would live there. Unless the sheep become carriers of the virus, we can sleep soundly for the time being.
 
Here in the beautiful Andes Mountains, our winter is about to kick in, but we are more than 600 kilometres from a town of any size. Short days and bad, icy roads discourage even the most committed tourists. Our ski season, which normally starts in July, will probably not happen this year, which removes most of the reasons for anyone visiting us in the winter. But the lack of tourism in Patagonia, an area that so heavily depends on visitors, is hitting families very hard. Much of the economy in Argentina is black and so fewer families are in a position to claim financial assistance to relieve hardship. But things will soon change and will become even better than pre-Virus days
 
In Buenos Aires, one of the world’s capitals of cronyism and corruption, governments have developed a speciality in persuading international institutions and governments to lend them vast amounts of money, and they then default on the payments. The current government has just last week scored it latest default. This means that it becomes very expensive for Argentina to borrow money and, in turn, the Argentine currency, the Peso, is of no value outside Argentina, especially considering the vast quantities of the currency being printed by the government at the moment. Not long ago, the highest value banknote was 100 pesos. A new five thousand peso note is about to enter circulation. The central government has been expending its reserves of dollars by bolstering the peso and, as a consequence, preventing as much as possible the purchase of dollars by Argentineans. It has even gone as far as implementing a 30% tax on any purchases made by Argentineans using credit cards outside Argentina.
 
The result of all this financial jiggery pokery is that everyone wants to buy dollars to stash under the bed (nobody trusts banks here). In just three months, the official exchange rate has remained more or less stationary at 60 pesos to the dollar, while the unofficial rate has ballooned to more than 130. That difference is the boom for tourists. Local prices of Argentine-sourced goods and services have remained more or less the same, while their price to someone buying with dollars has halved. I can buy the entire fillet of a Hereford cow for $5, a very good Malbec for $2, fuel for 50c a litre and, looking at the other side of the coin, any Apple computer product for at least twice its price in the US.
 
Coupled with the fact that, down here in the Andes in Welsh Patagonia, we have no mosquitos, dengue or zika, and some of the most stunning scenery in the world in some of the world’s emptiest places, tourism and property investment will return here with a boom as soon as the flights restart.
 
And, when they do, we can reopen our Welsh school, bring back the Welsh teachers who have all been sent back to Wales, and get back to welcoming Welsh tourists from across the world.

​Late in 2019, Jeremy Wood, the chief fundraiser for Ysgol y Cwm, was invited to talk about the school at the North American Festival of Wales, held in 2019 in Milwaukee, Wisconsin. This is the annual event where the numerous Welsh Societies in the United States and Canada get together for a few days for a heavy injection of Welsh language, culture and fun. 
 
On his way to New York to fly back to Esquel, Jeremy was invited by Tim Mark, an old friend of Patagonia, to give the same talk to the Welsh Society of Ottawa in Canada (Cymdeithas Cymry Ottawa). They duly gathered at the Westminster Presbyterian Church and Jeremy gave his talk, overrunning his allotted time by at least an hour! But, everybody stayed and asked many questions at the end. They even had someone escape from the line-dancing class being held in the gymnasium next door to watch the presentation!
 
The experience in, and feedback from, both Milwaukee and Ottawa show that both Patagonia, and the continued use of the Welsh language in Patagonia, are still of considerable interest and fascination to Welsh communities around the World.
 
The meeting in Ottawa had some interesting surprises. Jeremy was greeted by Chris Smart wearing a very natty woollen hat, beautifully knitted in red, green and white and replete with Welsh dragons. It wasn’t the normal, run of the mill Welsh woolly hat you see in souvenir shops throughout Wales, but a new design, reminiscent of both a boiled egg cover and a mini-beanie. Chris was carrying a photo with which Jeremy was very familiar, the 1890 photo of the 48 passengers from the Mimosa who were still in Patagonia after 25 years. He pointed out that he was related to two young men in the photo, the Austin brothers, who came to Patagonia from a workhouse in Merthyr Tydfil. Interestingly, Jeremy had already been corresponding with a friend from Wales about the Austins and a cousin of Jeremy’s wife, based in Trelew, was researching the family for a book. All three parties are now exchanging valuable information.
 
The next surprise was meeting Anthony Kellett, who wanted to explore possibilities of sponsoring a classroom in Ysgol y Cwm in memory of his parents, Dame Elaine Kellett-Bowman and Charles Norman Kellett. After discussions with the board of the school, it was felt that Anthony’s parents would be most suitable candidates for a remembrance project at the school. A special plaque has been designed and, as soon as the school reopens from its lockdown, the sponsored class pupils will embark on their special project.
 
But there were still a couple of surprises left in store. The aforementioned hat, now known as “Yr Het Gymreig”, was auctioned at a subsequent meeting of Cymdeithas Cymry Ottawa and the funds raised presented to Ysgol y Cwm. The society generously matched the sum raised in the auction with a further donation. Of course, the hat became a collector’s piece. It was the creation of Georgina Smart, who made it for her husband, Chris, when she was competing in an Ottawa Knitting Guild competition featuring a skill called Mosaic Knitting. She has now created and sold a couple more, raising even more funds for Ysgol y Cwm. The hat fund now stands at over 600 dollars and all at Ysgol y Cwm are enormously grateful to all the members of Cymdeithas Cymry Ottawa for their generosity.
 
If you would like to bid on one of these hats, please send your proposed bid to us here at the school and we will try and persuade Gina to create another!


​ottawawelshorg.files.wordpress.com/2019/10/bwletin-hydref-20191.pdf

On Monday 16 March, all schools in Welsh Patagonia were compulsorily closed by the Argentine government.
For many months, the Chubut (the Argentina Province where all the Welsh towns lie) Government has refused to pay the Welsh and other teachers in the new Welsh school in Trevelin, Ysgol y Cwm, claiming that they had no money. They pay only for a single administrator. This Provincial Government has been racked for many years by intense corruption, leaving it as the most indebted (by head of population) in Argentina. In this province of “political favours”, the number of people employed by the province has risen from 22,000 to over 65,000 in recent years. And, despite natural riches, tourism, agriculture and fishing, the province has racked up a debt of almost one billion dollars, which includes 250 million paid for public works which were never carried out. The government was so broke that it couldn’t pay its public employees on time and, as a consequence, the militant teachers’ union went on strike, leaving most state schools closed in 2019 for months on end.

It was hardly surprising, given the chaos in the province, that parents were looking for a safe haven for their children.

They found it in Ysgol y Cwm in Trevelin, which has never lost a day through industrial action. Indeed, the school was so much in demand that it maintained a waiting list and dramatically increased the intake of children with no Welsh background, thereby securing a rosy future for the Welsh language in this beautiful part of Patagonia.

Sadly, now, with the advent of the Corona Virus (although there are no confirmed cases of the virus in Chubut), the rose is in danger of dying – the school had never been in a position to make any money. In fact, it was losing close on £1,000 per month, but much of the shortfall was made up by standing orders from “Guardians” who gave between £10 and £50 per month, as well as fund raising schemes in Patagonia and in Wales. But this latest hammer blow means that the school may no longer be in receipt of fees from the parents, but it must still maintain payments to its teaching staff. They are now very busy creating Welsh distance teaching solutions for the children at home in Trevelin.
​
The school desperately needs financial help to weather this storm. These can be made directly into the school’s bank account in London or, preferably, in the form of standing orders in favour of the school. All the details are on the school’s website (www.ysgolycwm.com). Every donation will help. A standing order of just £5 per month will not only help financially today, but it will help the school to plan for the future when it can anticipate its future income stream from Guardians.

Helo! Gwenno ydw i ac rwyf yn dod o Benrhyn-Coch ger Aberystwyth, Ceredigion. Eleni, byddaf yn gweithio fel athrawes Gymraeg yn Ysgol y Cwm, Trevelin. Dilynwch fi ar fy nhaith i ben draw’r byd ac i glywed fwy am fy hynt a helynt.

Bu’n freuddwyd i mi ers blynyddoedd bellach i weithio yn y Wladfa. Wedi gorffen fy mlwyddyn sefydlu mewn ysgol yn Aberystwyth, es ati i chwilio am swydd dramor a gwelais fod Ysgol y Cwm yn chwilio am athro. Profiad newydd i mi oedd cael cyfweliad Skype ond ar nos Sadwrn nôl ym mis Medi cysylltodd Clare Vaughan o Drevelin a fi i’m cyfweld. Bu’n sioc enfawr clywed gan Clare trannoeth yn cynnig y swydd i mi!

Anodd iawn oedd ffarwelio ar deulu a ffrindiau. Anodd hefyd oedd pacio’r siwtcesys gan sicrhau eu bod dan bwysau. Cofiwch roedd rhaid pacio am ddeg mis! Gyda’n bagiau wedi’i bacio, dyma fi’n mynd am y maes awyr ar y 9fed o Chwefror a hynny yng nghanol Storm Caira! Y cyngor i bawb y diwrnod yna oedd peidio gadael y tŷ heblaw bod wir angen a dyna le roeddwn i, Mam a Dad yn mynd o Geredigion i Gatwick. Wedi teithio am ryw awr, dyma neges yn dweud fod yr hediad wedi’i ddileu. Golyga hyn y buaswn yn cyrraedd Buenos Aires yn rhy hwyr i ddal yr ail hediad ac y bws o Bariloche i Esquel. Fodd bynnag, braf iawn oedd gwybod fod Margarita Green a Clare ochr arall y ffon yn paratoi cynllun B, C a Ch i mi. Roedd yr hediad bum awr yn hwyr yn gadael Gatwick ac am ddau o’r gloch y bore dyma adael am Buenos Aires. Trwy lwc i mi lwyddais i gysgu mwyafrif yr hediad! Hoffwn ddiolch i Deithiau Tango am noddi’r hediad allan i Buenos Aries- diolch yn fawr iawn. Un taith awyren a un daith bws yn ddiweddarach braf iawn oedd gweld Clare yn aros amdanaf yn Esquel!

Tridie ar ôl gadael Penrhyn Coch, dyma fi’n cyrraedd Trevelin a gweld arwyddion Cymraeg a’r ddraig goch yn chwifio’n uchel dros y dref. Dwi’n byw mewn fflat newydd yng nghanol y dref- yn agos i bopeth ac wrth agor y lleni yn y bore, caf fy nghroesawu gan fynyddoedd yr Andes- hyfryd yn wir.

Roeddwn yn nerfus iawn i gwrdd â phawb ond roedd dim angen poeni o gwbl. Mae pawb wedi bod yn hynod o groesawgar ac wedi gwneud i mi deimlo’n rhan o’r gymuned yn syth. Dwi’n dechrau cyfarwyddo gydag arferion Ariantwyr- siestas (roedd hwn ddim yn anodd iawn…) y bwyta’n hwyr gyda’r nos a’r ffaith fod popeth yn llawer mwy hamddenol- mae 20:00 yn golygu tua 21:00 ar y cynharaf. 

Cyn cyrraedd roeddwn yn poeni braidd am fy niffyg Sbaeneg. Mae wedi bod yn heriol mynd i siopa a gofyn am bethau, ond, gyda symudiadau gwahanol ac ychydig o Sbaeneg dwi’n dod i ben. Fodd bynnag, erbyn mis Rhagfyr mi fyddaf yn rhugl…gobeithio. Yn yr ysgol, mae Nia Jones (athrawes Gymraeg) a Margo (gwirfoddolwr) yn fy helpu gyda’r iaith a dwi’n dechrau dod i ddeall fwy.

Ar ddiwrnod cynta’r ysgol, cafwyd seremoni Acto i groesawu’r flwyddyn newydd. Wedi’r seremoni ddigwydd, cafodd pob aelod o staff ei gyflwyno…trwy neidio allan o focs enfawr! Dwi’n dysgu blynyddoedd dau a phedwar yn yr ysgol yn ogystal â dysgu athrawon ac oedolion eraill. Dwi erioed wedi dysgu oedolion felly’n edrych ymlaen at y sialens newydd yma. Erbyn hyn rwyf wedi cyrraedd diwedd fy wythnos gyntaf o ddysgu yma yn Nhrevelin. Mae’r plant yn hynod o groesawgar ac yn barod i weithio ar ôl gwyliau’r Haf.
Diolch yn fawr iawn i chi Ysgol y Cwm am y cyfle arbennig yma, dwi’n edrych ymlaen at fwrw fewn i’r gwaith arbennig sydd yn aros amdanaf eleni! Mae nifer o bethau cyffroes yn digwydd fis nesaf gan gynnwys dathliadau Dydd Gŵyl Dewi.

Felly, hwyl am y tro,
​
Gwenno 

Diolch arbennig i Mr Eryl Davies, a ddaeth yr holl ffordd o Lundain er mwyn cyflwyno siec am £2000 i Ysgol y Cwm. Cafodd yr arian ei gasglu gan aelodau Eglwys Jewin yn Llundain dros gyfnod y Nadolig, pan gynhaliwyd cyngerdd a noson Plygain yn yr Eglwys. Diolch o galon!

A special thank you to Mr Eryl Davies, who recently visited us and presented the school with a cheque for £2000. The money was raised by members of Jewin Welsh Church in London, who held a Christmas concert and a night of Plygain singing for the benefit of Ysgol y Cwm. Diolch o galon!

CYFLE UNIGRYW I WEITHIO I GADW’R  IAITH GYMRAEG YN Y WLADFA!!!

Cliciwch ar y ddolen hon i lawrlwytho'r ffurflen gais: ffurflen_gais_ysgol_y_cwm.docx
 
Rydyn ni'n chwilio am Athro/Athrawes Cynradd i fod yn gyfrifol am addysgu’r Gymraeg trwy bynciau yn yr ysgol boblogaidd hon wrth droed mynyddoedd yr Andes.
Byddwn yn talu:

• taliad misol ar raddfa athrawon lleol yn y Wladfa (hanner mewn pesos, hanner mewn punnoedd)
• llety a biliau
• tocyn awyren i Buenos Aires ac Esquel.

Gwyliau: pob diwrnod Gŵyl y Banc a phythefnos yn ystod gwyliau gaeaf (Gorffennaf).
 
Cefndir
Agorwyd drysau Ysgol y Cwm yn 2015 mewn ymateb i’r angen i ddathlu Canmlwyddiant a Hanner ers cyrhaeddiad y Cymry i Batagonia fyddai’n edrych i’r dyfodol ac nid yn unig cofio’r gorffennol.  Ers 1997 mae Cynllun Dysgu Cymraeg wedi bod yn anfon athrawon o Gymru i ddysgu yn y Dyffryn ac yn yr Andes ond mae llawer o gyfrifoleb arnyn nhw i ddysgu oedolion a phlant, a’r teimlad oedd mai dim ond trwy gynnig addysg ffurfiol yn y Gymraeg a’r Sbaeneg byddai’n bosib creu cenhedlaeth o siaradwyr newydd.
Prosiect ar cyd gyda’r Gymdeithas Gymraeg yn Nhrevelin ydy’r ysgol: trwy werthiant tiroedd gyferbyn â’r ysgol mae’r arian wedi ei godi er mwyn talu am yr adeilad heb unrhyw gefnogaeth sylweddol gan y llywodraeth leol. Mae’r rhieni sydd yn anfon eu plant yn talu ffi oherwydd mai dim ond dau o’r athrawon sydd yn derbyn cyflog gan y Dalaith.
 
Dechreuodd yr ysgol gyda phlant oedran Meithrin yn unig yn cael eu haddysgu yn y prynhawn a bob blwyddyn mae’r ysgol yn tyfu ac yn ychwanegu blwyddyn arall.  Yn 2019 mae plant o 3 oed hyd at Flwyddyn 3 yn derbyn addysg yn yr adeilad.  Ar hyn o bryd mae’r Cynradd yn cael eu gwersi yn y bore a’r Meithrin yn y prynhawn ond y gobaith ydy unwaith bydd yr adeilad wedi gorffen bydd yn bosib ystyried amserlen lawnach i bawb.
 
Mae’r ysgol yn ystyried bod angen cynnig addysg gyflawn ac felly mae gwersi Cerddoriaeth yn Sbaeneg ond gyda chaneuon yn Gymraeg, Ymarfer Corff yn Sbaeneg, a gweithdai coginio a gweithdai achlysurol eraill ar gyfnodau arbennig â phwyslais ar eu cynnal yn Gymraeg. 
 
Mae croeso bob amser i ymwelwyr o Gymru sydd eisiau dod i’r ysgol fel bod y plant yn arfer clywed ac ymarfer eu Cymraeg mewn sefyllfa real ac hefyd yn magu hyder wrth wneud.  Os oes sgil arbennig ganddynt mae’n braf eu bod yn ei rannu gyda’r plant a’r staff.
​
Pennaeth a Llywodraethwyr
Pennaeth yr ysgol ydy  Erica Hammond. Mae Erica wedi bod yn aelod o bwyllgor llywio’r ysgol ers nifer o flynyddoedd ac yn 100% tu ôl i’r prosiect i gynnig addysg ddwyieithog.  Mae sawl blwyddyn o brofiad gan Erica yn gweithio mewn ysgol feithrin.  Mae hi wedi treulio cyfnod yng Nghymru efo’i gŵr, y canwr Alejandro Jones ac mae hi yn dysgu Cymraeg ac yn awyddus i wella ei hiaith efo ymwelwyr o Gymru. 
 
Mae Pwyllgor Rheoli yr ysgol yn gyfrifol am benodi athrawon, codi arian a delio gyda gweithgaredd bob dydd yr ysgol. Mae cynrychiolwyr o’r ysgol ac o’r rhieni ar y pwyllgor.
 
Yr Adran Feithrin
 
Mae’r tri dosbarth Meithrin, sef plant 3 oed, 4 oed a 5 oed, o dan ofal athrawes sydd wedi’i hyfforddi o dan system y Dalaith yn yr Ariannin a gyda hi am 2 awr mae cynorthwy-ydd sydd yn siarad Cymraeg ac sydd yn canolbwyntio yn arbennig ar yr iaith.  Mae pob un o’r athrawon sydd ddim yn siarad Cymraeg yn mynychu dosbarth er mwyn dysgu a dod yn ymwybodol o’r angen i ddefnyddio’r iaith yn achlysurol hefyd.  Mae’r ysgol yn dilyn Canllawiau Talaith Chubut o ran yr addysg yn yr iaith Sbaeneg tra bod y gwaith yn Gymraeg wedi’i seilio ar gwricwlwm Cymru.
Yn anffodus nid oes gennym ddigon o staff wedi’u hyfforddi i weithio drwy gyfrwng y Gymraeg felly yn y feithrinfa, un o’r oedolion sy’n addysgu drwy gyfrwng y Gymraeg ym mhob dosbarth h.y. naill ai’r athro neu’r cynorthwy-ydd.
 
Yn 2020 bydd y plant yn yr ysgol o 8 tan 12.00 gydag athrawon Cymraeg a Sbaeneg yn cydweithio.
 
Cyfarch a ffarwelio
Bob bore mae’r ysgol yn dechrau gyda’r ysgol i gyd yn codi a chyfarch baneri yr Ariannin a Chymru.  Gwneir hyn yn y Gymraeg a’r Sbaeneg.
 
Te
Caiff bawb amser te. Daw’r ofalwraig â hwn i’ch ystafell ddosbarth. Mae hwn yn gyfle da i fynnu ar y Gymraeg ac arferion da. Fel arfer bydd yn cynnwys paned o de neu ddŵr a bara gyda menyn, jam neu jam llaeth. Bydd y gofalwyr yn dod â phaned i chi hefyd.
 
Gwersi cerddoriaeth/dawnsio gwerin/addysg gorfforol
Mae’r gwersi hyn yn gyfnodau 40 munud ddwywaith yr wythnos i bob dosbarth. Athro penodol cymwys sy’n gyfrifol am bob un o’r gwersi arbenigol hyn.
 
Mae cynnwys a chanllawiau penodol ar gyfer addysg gorfforol a cherddoriaeth yn Sbaeneg ond o ran y Gymraeg gellir amrywio’r gweithgareddau a gyflwynir yn y gwersi fel y mynnwch, gan gofio bod angen newid y gweithgareddau yn aml er mwyn cynnal sylw’r plant.
 
Yr Ysgol Gynradd
 
Yn 2020 bydd yr ysgol ar agor o 8 tan 15.30.
 
Ar ddechrau pob dydd bydd pawb yn dod at ei gilydd i godi baner yr Ariannin a chanu.
 
Yn yr ysgol gynradd rydym yn dilyn Rhaglen Astudio Cwricwlwm Cymru mewn modd trawsgwricwlaidd. Mae hyn yn golygu bod llawer mwy o ryddid gyda chi o ran cynnwys a threfn y gwersi ond gallwch ddefnyddio cymaint o ganllawiau a strwythur ag y dymunwch.
 
Mae blwyddyn 1 a 2 yn defnyddio Tric a Chlic. Rydym hefyd yn gweithio yn ôl themâu. Trefnir rhain mewn cyfarfodydd ar ddechrau’r flwyddyn ac yna wrth i’r flwyddyn fynd yn ei blaen. Mae croeso i chi drefnu eich rhaglen waith yn unol â’ch cryfderau chi, boed yn addysg gorfforol, gemau, drama, cerddoriaeth, mathemateg ac ati ond gyda’r pwyslais ar gryfhau sgiliau ieithyddol y plant.
 
Byddwch yn ymwybodol nad yw technoleg wedi datblygu llawer yn y dosbarth yma. Daw’r athrawon â’u cyfrifiaduron eu hunain i’r dosbarth fel arfer ond mae seinydd a thaflunydd ar gael yn ôl y galw.  Mae dau dabled gyda’r athrawon Cymraeg.
 
O ran côr a dawnsio gwerin mae llawer o’r maes llafur yn mynd i ddibynnu ar ddarnau gosod eisteddfodau gwahanol yn ystod y flwyddyn, ond mae tipyn o le hefyd i ddilyn thema neu gyflwyno prosiect. Mae seinydd gyda lle i roi cof bach ar gael yn ogystal â thelyn fach (rhodd prosiect telynau y Wladfa), offerynnau taro, gitar, offerynnau llinynnol, recorders, a chlarinets (rhodd Cerddorfa Genedlaethol BBC Cymru, NOW) yn ogystal â phiano.
 
Gwersi cerddoriaeth/dawnsio gwerin/addysg gorfforol
Buom yn ddigon ffodus i dderbyn rhodd gan y PIP (Patagonia Instrument Project) a chaiff y deunyddiau hyn eu defnyddio gyda’r plant oed Cynradd.  Mae’r gwersi hyn yn gyfnodau 40 munud ddwywaith yr wythnos i bob dosbarth. Athro penodol cymwys sy’n gyfrifol am bob un o’r gwersi arbenigol hyn ac maent yn dod i’r ysgol yn benodol i addysgu eu pwnc ond rydym yn awyddus i’r athro/athrawes sydd yn dod o Gymru i weithio gyda ni i ganu a gwneud miwsig gyda’r plant fel rhan annatod o’r dosbarth.
 
Brecwast
Mae pob disgybl yn cael brecwast yn yr ysgol. Yn y cynradd mae hyn yn digwydd tua 9.15 pan ddaw’r gofalwyr â brecwast i’ch ystafell ddosbarth. Mae hwn yn gyfle da i fynnu ar y Gymraeg ac arferion da. Fel arfer bydd brecwast yn cynnwys paned o de neu ddŵr a bara gyda menyn, jam neu jam llaeth. Bydd y gofalwyr yn dod â phaned i chi hefyd.
 
 
 
Amser Chwarae
Ar ôl brecwast bydd hi’n amser chwarae. Mae’r athrawon yn gyfrifol am y disgyblion yn ystod y cyfnod hwn hefyd. Nid oes rota ar gyfer y cyfnod hwn ond gallwch ofyn i’ch cyd athrawon oruchwylio’ch disgyblion os oes rhaid i chi wneud rhywbeth arall.
 
Yn ystod y prynhawn ceir amser chwarae arall pan fydd y gofalwyr yn rhannu ffrwythau.
 
Nid oes cloch yn canu i roi gwybod ei bod yn amser chwarae, yn hytrach bydd pob athro’n penderfynu pryd mae’n briodol i’r disgyblion gael egwyl o’u gwaith. Gellir cydgysylltu hyn â’ch cyd athrawon neu beidio, fel y bo’n briodol.
 
Parch
Rydym yn mynnu bod y disgyblion yn parchu ei gilydd ac yn parchu y bobl o’u cwmpas – o bennaeth yr ysgol i’r gofalwyr. Rydym yn disgwyl iddynt ddweud ‘Os gwelwch yn dda’ a ‘Diolch’ ac ‘Esgusodwch fi’ pan mae’n briodol. Mae’r parch hwn yn hanfodol i ethos yr ysgol.
 
Absenoldeb
Pe byddwch yn absennol am unrhyw reswm rhaid hysbysu’r ysgol o flaen llaw os yn bosib neu drwy alwad ffôn mewn sefyllfa brys. Dylid ffonio Margarita Green yr Ysgrifenyddes.  Nid yw neges destun yn briodol.
 
Yn yr un modd rhowch wybod i un o’r tîm pe bai problem gennych neu os ydych yn cael eich hun mewn trafferthion er mwyn i ni gael helpu.
 
Mentora
Bydd Nia Jones o Gymru yn gweithio eleni fel athrawes yn yr adran Gynradd felly bydd hi yn fodlon eich helpu chi i ddod i arfer â’r ysgol a’r system newydd.  Mae Margarita yr ysgrifenyddes hefyd yn berson ymarferol iawn fydd yn gefn i chi. Mae Clare Vaughan yn helpu cydlynnu addysg yn yr iaith Gymraeg ac  yn fodlon siarad am unrhywbeth sydd yn codi sydd yn achosi dryswch neu benbleth felly cadwch mewn cysylltiad efo’r tair.

 
Cyffredinol
 
Llety
Bydd tŷ wedi cael ei drefnu i chi.  Mae’r tŷ yma ar fenthyg i ni drwy garedigrwydd unigolyn felly eich cyfrifoldeb chi ydy edrych ar ôl y lle, ei gadw’n lân ac yn daclus.  Dwedwch yn syth os oes problem gydag unrhywbeth yn y tŷ er mwyn i’r broblem gael ei ddatrys.
Cludiant
Mae cerdded bob amser yn opsiwn yn Nhrevelin, heblaw am pan mae’r gwynt yn chwythu’n arw neu pan mae’n pistyllio bwrw/bwrw eira!  Weithiau bydd yn bosib i chi drefnu cael lifft efo un o’r athrawon sydd yn byw yn agos/pasio’r tŷ, dal y bws sydd yn mynd trwy’r dref neu bydd rhaid galw tacsi.
 
Y cwmni sy’n rhedeg bysus rhwng Esquel a Threvelin ydy Jacobsen ac mae’r wasanaeth yn rheolaidd.  Un o’r gyrrwyr tacsi ydy Martin +54 9 2945 336334.
Teuluoedd
Os cewch chi wahoddiad i ginio neu swper ewch!  Mae pobl yr Ariannin yn andros o groesawgar ac mae bwyta yn bwysig!  Mae’n dda mynd â photel efo chi – gwin bob amser yn cael croeso a/neu bop.
 
Yn aml bydd asado’n boblogaidd. Cofiwch roi gwybod ymlaen llaw os ydych chi’n llysieuwr! Mae’n nhw’n brin iawn yn yr Ariannin felly dydy’r rhan fwyaf o bobl ddim yn paratoi ar eu cyfer.
 
Llefydd i gael bwyd neu dreulio orig, y rhan fwyaf efo Wifi am ddim:
Caffi yn yr orsaf betrol Axion ffordd i mewn i Drevelin o Esquel. Coffi da!
Caffi STOP yn y Plaza gyda phob math o fyrbrydau
Caffi yn yr orsaf betrol YYPF, Avenida San Martin.  Coffi da a byrgyrs.
Caffi Martin yn Avenida San Martin ger yr ysbyty
Am rywbeth mwy sylweddol:
Plaza Café yn y Plaza
Rincones del Molino, Stryd Fortin Refugio oddi ar y plaza - pob math o fwyd
Los Troncos, Avenida San Martin - pob math o fwyd
Nikanor, Stryd Libertad jyst off Avenida San Martin ger y Clwb Fontana
La Perla – stryd Perito Moreno
Fonda Sur, Stryd Cornel John Daniel Evans a Sarmiento – bwyd crand
Benedetta, stryd Sarmiento -  pastas cartref
Oregon, Avenida San Martin – parilla sef gril gyda phob math o gig a salad
Dos Naciones, Stryd Fontana, dwy sgwâr o’r plaza
Te – mae dau dŷ Te – Nain Maggie yn stryd Perito Moreno a Las Mutisias yn Avenida San Martin
Cwrw – Alma Cebada, Stryd Fortin Refugio
Hufen iâ – Decer yn y Plaza
Rincones pizza – yn y plaza, pizza i fynd
Stondin choripanes a sglodion ger y plaza
Yn Esquel mae sawl opsiwn hefyd i fwyta allan neu gael byrbryd.
 
Cymdeithasu drwy gyfrwng y Gymraeg a’r SbaenegCerddoriaeth:
Côr Trevelin – o dan arweiniad Irving Evans yn canu hen emynau ac anthemau i gyd yn Gymraeg.  Cystadlu yn yr eisteddfod.
Coro del Sur – côr sydd yn canolbwyntio ar ganeuon gwerin a phoblogaidd yr Ariannin a De Amerig.
Grwp llinynnau Arcos – cerddorfa llinynnau yn y dref.
Dawnsio Gwerin:
Mae Jessica Jones yn arwain grŵp Dawnsio Gwerin sy’n cwrdd bob nos Iau o 20.00 tan 21.30 a bore dydd Sadwrn. Cystadlu yn yr eisteddfodau ac yn dawnsio yn y cyngherddau yn y dref.
 
Ymarfer corff
Y peth symlaf ydy’r holl gerdded bydd rhaid i chi wneud heb gar! Os ydych chi’n cerdded ar hyd yr afon mae offer ymarfer corff yn yr awyr agored.  Peth poblogaidd ydy cerdded rownd y pontydd sef ar hyd yr afon, dros y bont newydd, heibio lle mae’r jineteada ar hyd y ffordd gefn, lawr dros yr hen bont.
 
Os hoffech chwarae hoci mae clwb yn Nhrevelin.  Hefyd mae clwb tenis a digon o weithgareddau yn y Neuadd Chwaraeon o Tai Chi i gicfocsio i Zumba i ioga.  Mae sawl gampfa preifat lle mae gwersi Pliates, ioga, spin ayyb yn digwydd.
 
Pwll nofio – mae pwll nofio bendigedig yn Nhrevelin ond rhaid i chi dalu am fis a rhaid i chi weld y nyrs sydd yn y Neuadd Chwaraeon iddi arwyddo i ddweud eich bod chi’n lân ac yn gallu mynd i mewn i’r pwll. Mae amserlen eang ond mae ar gau ar ddydd Sul.
Cymdeithasu:
Mae oriau cymdeithasu yn gallu bod yn wahanol, gyda phobl yn cwrdd yn nhai ei gilydd i gael bwyd ac ati cyn mynd allan i ddawnsio yn hwyrach. Gall fod mor hwyr â 3 o’r gloch y bore ar bobl yn mynd allan i ddawnsio ar ôl bod yn cymdeithasu yn nhai ei gilydd.
 
Ar y llaw arall mae llawer yn mynd i gael pryd o fwyd a hynny am 9 o’r gloch y nos ac yn hwyrach. Nid yw’n anarferol i bobl fynd allan am swper am 10, am 11 ac yn hwyrach, yn enwedig yn yr haf.
 
Does dim byd fel tafarn Gymreig ond mae alcohol ar werth yn y caffis a’r tai bwyta.  Mae sawl lle yn Esquel i yfed a dawnsio o’r Hotel Argentino hanesyddol lle mae byrddau pŵl hefyd i Disco Club Ver i ddawnsio. Mae tri bragdy cervezeria  yn Esquel, Blest, Otto Beer a Amancay ac yn Nhrevelin, Alm Cebada.
 
 
Yfed alcohol:
Efallai gwelwch chi bod arferion yfed yn wahanol yn yr Ariannin. Mae’n arferol i bobl yfed gwin gyda phob pryd bwyd ac efallai bod llai o achosion o oryfed ar y penwythnos o ganlyniad i hyn. Ar y llaw arall mae’n siŵr bod pobl ifanc ym mhob rhan o’r byd yn goryfed, ac fe welwch chi hyn yn Esquel hefyd. Mae Esquel a Threvelin yn eithaf tawel ond fel ym mhob tref rhaid bod yn ofalus gyda’r nos i edrych ar ôl eich eiddo, aros yn y llefydd poblogaidd a pheidio crwydro.
 
Quilmes yw cwrw yr Ariannin a gwelwch chi lawer yn yfed Fernet – diod chwerw yn wreiddiol o’r Eidal, a hwnnw gyda Coca Cola neu efo Cinzano. Gwin coch Malbec welwch chi wrth y bwrdd bwyd yn aml ac mae pob archfarchnad yn gwerthu pob math o ddiodydd.
 
Rhaid bod yn 18 neu’n hŷn i yfed alcohol. Ni ddylid yfed a gyrru - mae’r trothwy yn debyg i Brydain ond os cewch eich dal efallai byddwch yn mynd i’r carchar dros nos ac yn gorfod talu dirwy drud. Os nad yw’r papurau priodol gennych mae’n bosibl byddwch yn colli’r car.
 
Fisas
Fwy na thebyg mai fisa 3 mis sydd gennych oherwydd bod fisas gweithio dros dro wedi mynd yn anoddach i’w cael yn ddiweddar yn yr Ariannin, er gwaethaf polisi’r llywodraeth. Mae hyn yn golygu bydd rhaid i chi groesi’r ffin i Chile neu wlad arall ymhen tri mis neu fynd i Rawson, i’r adran imigración i drefnu caniatád i aros yn y wlad yn hirach. Nid yw hyn yn peri trafferth fel arfer.
Capeli a gwasanaethau
Mae’r capel wedi bod yn bwysig i ddiwylliant y Cymry erioed ac nid yw’r Wladfa yn eithriad.  Er hynny erbyn hyn nid oes gwasanaethau rheolaidd yn y capeli Cymraeg sef Bethel Cwm Hyfryd a Seion Esquel.  Mae’n bwysig mynychu pan fydd gwasanaeth – sef pan fydd rhywun o Gymru yn ymweld sydd yn fodlon pregethu.  Mae Cymanfa Ganu ar ôl Eisteddfod Trevelin ac ar achysuron eraill pwysig.
 
Os ydych chi yn dilyn crefydd arall mae eglwys Gatholig yn Nhrevelin a chapel Methodistaidd yn ogystal ag enwadau eraill.  Holwch.
 
Siopa
Mae siopau ar bob cornel ac mae archfarchnad La Anonima ac Estrella (Los Chinos fel mae pawb yn ei alw).  Peidiwch â disgwyl yr amrywiaeth sydd adref yng Nghymru. Yn wahanol i Gymru mae prisiau y siopau bach yn tueddu i fod yr un peth os nad yn rhatach na’r archfarchnad, yr unig beth ydy trwy brynu llawer ar yr un pryd rydych chi’n arbed amser ac yn gallu talu efo cerdyn debyd tramor.  Mae rhai siopau bach yn derbyn arian parod yn unig.   Mae pobl yr Ariannin yn tueddu i brynu eu cig yn siop y cigydd, cyw iâr mewn siop cyw iâr, llysiau yn y siop lysiau ayyb.  Bydd angen mynd â bag achos dydyn nhw ddim yn rhoi bagiau plastig.
 
Mêcs mwyaf adnabyddus a safonol:
Caws/llaeth/menyn/iogwrt - La Serenisima, SanCor, Tregar
Siwgr - Chango
Sioced - Aguila
Ham ac ati - Bocati, Paladini
Tuniau llysiau, tiwna ac ati - La Campañola, Arcor
Reis - Gallo, Dos Hermanos
Coffi - Bonafide a Nescafe
Te - dail te yw’r gorau, dim sachau te: Taragui
Llysiau a ffrwythau - siopau lleol yn well na La Anonima
Bwyd arbenigol megis heb gliwten, figan ac ati - mae siopau arbenigol i gael ond does dim llawer o ddewis.  Gwell mynd i Esquel. 
 
Nid oes llawer o fwyd parod ac fel arfer mae pobl yn coginio popeth yn ffres neu yn galw am fwyd o rotiseria, lle maen nhw’n gwneud pob math o fwyd megis milanesa a sglodion, pasta ac ati, neu le sy’n gwerthu pizza ac empanadas.
 
Pizza ac Empanadas
Os ydych chi eisiau bwyta rhywbeth heb goginio rhaid galw heibio un o’r siopau sy’n gwerthu bwyd parod (comida para llevar).
 
Gwyliau
Mae’r tymor yn rhedeg o’r 17eg o Chwefror tan tua’r 18fed o Ragfyr gyda gwyliau’r gaeaf o 6ed i 17eg Gorffennaf. Dyma raglen yr athrawon ond nid yw’r disgyblion yn dechrau tan 9 Mawrth a byddant yn gorffen tua wythnos cyn yr athrawon ym mis Rhagfyr. Felly rydym yn dibynnu ar wyliau banc. Mae nifer fawr iawn ohonyn nhw yn yr Ariannin a dyma’r pwysicaf:
 
4/5 Mawrth -               Carnaval
24 Mawrth -                Diwrnod Cof am Wirionedd a Chyfiawnder
2 Ebrill -                       Cof am golledion y Malvinas
9/10 Ebrill -                 Pasg
30 Ebrill -                     Cymry’r Andes yn pleidleisio i fod yn yr Ariannin.
1 Mai -                         Diwrnod y gweithwyr
26 Mai -                       Diwrnod Chwyldro Mai
17 Mehefin -               Diwrnod Guemes
20 Mehefin -               Diwrnod Belgrano a’r faner
8/9 Gorffennaf -          Diwrnod Annibyniaeth
28 Gorffennaf -           Gŵyl y Glaniad
17/19 Awst -               Diwrnod San Martin
11 Medi -                     Diwrnod yr athro
21 Medi -                     Diwrnod cyntaf y Gwanwyn
12/14 Hydref -            Diwrnod parch i wahaniaethau diwylliannol
20 Hydref -                  Diwrnod Trelew
3 Tachwedd -              Llw y Tehuelches i faner yr Ariannin
18 Tachwedd -            Diwrnod sofraniaeth cenedlaethol
8 Rhagfyr -                   Diwrnod y Forwyn Fair
13 Rhagfyr -                 Diwrnod y petrol
 
Gwnewch y mwyaf o’ch cyfnod yn yr Andes gan fanteisio ar benwythnos hir i fynd i El Bolsón a Bariloche neu i fynd i Borth Madryn i weld y morfilod.  Cofiwch hefyd fod Parc Cenedlaethol Los Alerces yn 35 km o Drevelin gyda’r argau yn 18km o’r dref, y ffin gyda Chile yn 45km, Gwinllan Nant y Fall ac Amgueddfa Molino Nant Fach yn 17km, Rhaeadrau Nant y Fall, Amgueddfa’r dref, bedd y Malacara, trên La Trochita yn Esquel......Os ydych chi yn cael cynnig mynd gyda rhywun, manteisiwch!  Os ydy rhywun yn dweud galwch – galwch! Byddwch yn weladwy fel rhywun sydd yn siarad Cymraeg.
 
Pob hwyl!
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

Mae gwefan sydd yn helpu pobl i ddysgu Cymraeg bellach ar gael mewn Sbaeneg. Fe lansiwyd Parallel.Cymru ym mis Tachwedd 2017 gan Neil Rowlands, dysgwr o Gaerdydd ac Abertawe gyda chefndir mewn Technoleg Gwybodaeth, dylunio graffig a gwe, a rheoli elusennau bach. Cafodd y syniad o greu’r wefan wrth wirfoddoli gyda’i Fenter Iaith leol.
“Yn lle bod yn blog cyffredin, dw i'n canolbwyntio ar roi persbectif person cyntaf ar y byd Cymraeg,” eglurai Neil.
“Felly, pobl sy'n ysgrifennu, rhedeg busnesau, trefnu gweithgareddau, creu cerddoriaeth a chelf, neu sydd â stori ddiddorol i’w hadrodd, sy’n rhannu eu profiadau.”
“Mae hyn yn golygu y bydd cynnwys unigryw a safonol i chi ei fwynhau bob tro y byddwch yn dod i’r wefan”
Y syniad y tu ôl i Parallel.Cymru oedd creu cylchgrawn dwyieithog ar-lein, gyda chasgliad o erthyglau, bywgraffiadau, straeon a mwy i’w mwynhau drwy gyfrwng y Gymraeg a’r Saesneg. Drwy gyhoeddi popeth ochr-wrth-ochr yn y ddwy iaith, mae’r wefan yn rhoi cyfle i ddysgwyr ehangu eu geirfa trwy ddarllen yn Gymraeg gyda chymorth y cyfieithiad Saesneg. 
Ym mis Chwefror 2018  fe gyhoeddodd y wefan ei erthygl gyntaf drwy gyfrwng y Sbaeneg, ochr-wrth-ochr gyda chyfieithiad Cymraeg, er mwyn helpu dysgwyr Cymraeg Patagonia. Mae erthyglau newydd yn cael eu hychwanegu bob wythnos, ac mae’r wefan bellach yn dal dros 5,000 o eitemau amrywiol, gan gynnwys cylchlythyrau Ysgol y Cwm a gwaith o gystadlaethau cyfieithu eisteddfodau’r Wladfa.
Un sydd yn gyfarwydd â Parallel.Cymru yw Dr. Lynda Pritchard Newcome, awdur y llyfr ‘Speak Welsh Outside Class’ (Siaradwch Gymraeg Y Tu Allan i’r Dosbarth’), a ymwelodd â’r Wladfa’n ddiweddar. Dywedodd Lynda:
“Rwy’n credu, fel llawer o diwtoriaid ar hyn o bryd, bod hunanhyder yn fwy hanfodol wrth ddysgu iaith na thalent. Wrth ddarllen testunau paralel mae dysgwyr yn gallu datblygu sgiliau heb deimlo dan fygythiad, yn adeiladu hyder i ddefnyddio beth maen nhw wedi dysgu yn y byd go iawn."
Mae Parallel.Cymru wedi ei anelu at ddysgwyr a siaradwyr o bob lefel, ac mae’r erthyglau wedi eu trefnu yn ôl safon yr iaith, o straeon byr hawdd i’w darllen i erthyglau llenyddol . Mae’r wefan yn gwbl rad ac am ddim, ac mae deunydd hefyd ar gael i’w lawr-lwytho ar ffurf PDF neu MP3.

Hoelion Wyth is a Welsh phrase for somebody who can be relied upon. It literally means an eight-inch nail, which was the longest nail used in the construction of chapels in Wales and, as such, had to be very strong and reliable. It is also the name of a Welsh society whose motto is "Nid rhwd anrhydedd hoelen", which means, more or less, "A nail doesn't wear rust with honor".
 
Hoelion Wyth is a society to which honor and trustworthiness are very important. It was founded many years ago and the members (about 200 people) meet every month throughout Wales to enjoy wine and conversation. They regularly invite people with an interesting story to tell to attend their meetings and speak to them.
 
In 2015, I had the pleasure of taking 4 of their members for a trip around Chubut, the Argentinean province where all the Welsh towns and communities lie. In anticipation of their love of wine, I loaded 14 cases of Patagonian wine into my Toyota 4x4 and we travelled from Puerto Madryn on the Atlantic coast to Trevelin in the Andes for two weeks, meeting many members of the Welsh community, visiting homes, farms, schools and cemeteries, travelling to some of the most remote corners of Chubut to see our national parks, glaciers, deserts, geology and dinosaurs. And, with each Welsh Patagonian experience, we enjoyed Patagonian wine.
 
All my passengers were/are fluent in the Welsh language and use it in preference to English when they speak to each other. Outside Wales, the only place in the world where the language is still spoken is Chubut. Therefore, the most emotional moments we shared during our trip were when we met Argentineans who spoke Welsh and when we visited schools to see children learning and speaking Welsh. Our visitors understand that the Welsh language is endangered in Chubut and that no money is available from any official source in Chubut to pay for Welsh schools. Therefore, when they returned to Wales, they talked about how they could combine the interests of their Society with the strengthening of the Welsh language in Argentina. The magic formula was then invented - to import wine from Patagonia to sell in Wales (and the rest of the UK) and to donate all the profits to our school in Trevelin, Ysgol y Cwm (which means School of the Valley). At that time, in the early days of the project, they bought the wines from importing agents in Wales and added labels around the necks of the bottles to demonstrate the connection with the Welsh School in Patagonia. To date, they have already raised over $15,000 and haven’t taken a penny in profit themselves.
 
The group has just visited Patagonia again (much to the regret of my liver) and, on this occasion, we visited the Bodega del Fin del Mundo (literally, the Vineyard at the Bottom of the World), a Patagonian estate of almost 5,000 acres of 12 different grape varieties and with a production capacity of over 10 million bottles per year.
 
We spent the day with Julio Viola, the son of the founder of the vineyard, who insisted that we try over 30 different bottles from the estate, ranging from delicate champagnes to raunchy reds, and that we explain in more detail about the Welsh language still spoken in Trevelin (a few hundred kilometres south of the vineyard) and how the vineyard could help us raise more money for Ysgol y Cwm.
 
We left many hours later, most on wobbly legs, with a commitment from the vineyard to look seriously into a production run in Patagonia of a Malbec/Cabernet Sauvignon blend with a label, in Welsh, explaining the presence of the Welsh language in Argentina and the continued teaching and promotion of it at Ysgol y Cwm. (www.ysgolycwm.com)
 
For more information on the wine, please contact John Watkin – jobawat1@gmail.com
 
Ysgol y Cwm
 
The first Welsh settlers arrived in Patagonia in 1865. In 2015, we commemorated the 150th anniversary of their arrival and there were celebrations throughout Chubut. In 2013, the Welsh communities in Esquel and Trevelin met to decide how they would celebrate 2015. (I live in Esquel and I am a member of the Committee of the Welsh Society in Trevelin.) I suggested that we should not plan to do many things, but that we should plan only one thing and that we should concentrate all our efforts to do that thing very well. At that time, children and adults received their Welsh lessons by visiting classrooms in Esquel and Trevelin, but we did not have a full-time school. We decided to build a bilingual Welsh/Spanish school for children between 4 and 11 years of age! The school would teach the Argentine national curriculum in Spanish and Welsh!
 
The Governor of Chubut (Martin Buzzi) at that time promised to pay about half of the costs as part of his contribution to the 150th Anniversary celebrations. Of course, he paid nothing. Mario Das Neves, the next Governor, also paid nothing. The National Government of Cristina Fernandez paid nothing and the current National Government of Mauricio Macri paid nothing. In fact, the Minister of Education in Macri's government said that it was the national policy not to support bilingual schools.
 
The Welsh Society in Trevelin owned some land near to the centre of the town. It decided to divide the land into building plots and sell the plots to raise money to build the school. It did not expect to sell all the plots immediately and therefore asked an Argentine Welsh architect from Esquel to design a school which could be built in stages - a few classrooms at a time. As it sold more land, it could build more classrooms. Of course, it didn't anticipate how quickly the Argentine peso would go down and how quickly inflation would increase. But, despite all these difficulties, the school was opened on time in 2016 with the first class of children. Each year since, it has introduced another class. In March 2019, it will introduce another class and open the 5 new classrooms, which are nearing completion (at the moment, the Welsh Society does not have enough money - about 5,000 dollars - to pay for a boiler, so there is a chance that the very picky Argentine inspectors may delay the opening).
 
Trevelin and the Welsh community in the Andes now has a nursery school and a junior school, which are recognized by the Chubut government and which are regularly inspected. The project has been so successful that it has a waiting list of parents who wish to send their children to the school. The reason for its success, despite being a fee-paying school, is that the school has "old-fashioned" values, that its teachers are committed and passionate and that it is not influenced by the politics of education at a national or provincial level. The majority of children who attend the school have no Welsh blood, but their parents recognize the above benefits, plus the internationally acknowledged merits of a bilingual education (irrespective of what the languages are).
 
The business model for the school is that the Welsh Association raises funds for construction and it provides the school buildings to a separate legal entity which operates and runs the school. This entity pays all the running costs, pays the teachers and collects the fees from the parents and from adult learners, who use the school facilities at evening classes. The school also receives assistance from the Welsh government, which provides the services of a Welsh teacher on a half-time basis (the other half of the teacher's time is spent in nearby Esquel). However, the school receives virtually no financial support from the government in Chubut, which pays for one administrator and for 22 hours of teaching per week. In 2018, the school employed a teacher from Wales, paid for from its own funds, and provided accommodation for her and her family. In 2019, an additional teacher from Wales will be recruited and paid for by the school. Your correspondent opened a bank account for the school in London and it receives money from supporters across the world in the form of standing orders and one-off donations. Trevelin is twinned with a small town in Wales (Aberteifi/Cardigan) and they also hold fund raising events for the school. I published a book (in English, Welsh and Spanish) about an important historical event in Chubut and have dedicated all the revenue from sales of the book to the school. The noted Welsh author Jon Gower also dedicated all the profits for the book Gwalia Patagonia to the school.
 
When the group from  Hoelion Wyth came to the school, the children welcomed them with songs in Welsh and the ceremonial raising of the Welsh flag.
 
The Welsh society is now preparing another piece of land for sale to build houses. With the money received, it is planning the final phase - a small (400 seats) concert facility for use of the school and a permanent home for the annual Welsh festival, the Trevelin Eisteddfod.
 
For more information, please contact jeremywood@welshpatagonia.com

Yn ddiweddar bu Dr Iwan Wyn Rees (dde), darlithydd yn Ysgol y Gymraeg ac arbenigwr nodedig ym maes tafodieitheg, draw yn y Wladfa yn ymchwilio mewn i dafodieithoedd Cymraeg talaith Chubut. O ganlyniad i'w waith ymchwil, cynhyrchwyd adnodd newydd i gynorthwyo addysgwyr.

Pwrpas adnodd y Wladfa yw cyflwyno am y tro cyntaf amrywiadau tafodieithol cyfoes y Wladfa Gymreig ym Mhatagonia. Mae’r adnodd yn cynnig cyfle i wrando ar Gymraeg llafar gwahanol fathau o siaradwyr o’r Wladfa, ac i gyd-fynd â’r clipiau hynny, ceir nodiadau manwl yn tynnu sylw at amrywiaeth o nodweddion tafodieithol.

Dyma adnodd addysgol yn bennaf gyda’r amcan o godi ymwybyddiaeth addysgwyr o ffurfiau Gwladfaol cynhenid sydd i’w clywed o hyd gan rai carfanau o siaradwyr Cymraeg y Wladfa.

Dywed Dr Rees: “Mae yna ddadl bod unrhyw fath o Gymraeg yn well na dim Cymraeg o gwbl ac er nad ydw i’n anghytuno, dwi o’r farn fod annog siaradwyr i deimlo balchder a hyder yn eu tafodiaith yn ffordd wych o adfywio’r Gymraeg yn gyffredinol. Mae tafodieithoedd Cymraeg y Wladfa wedi datblygu mewn ffordd unigryw ers 1865 ac felly pam dylai dysgwyr Patagonia orfod dysgu amrywiad sy’n perthyn i Gymru?”
“Fy ngobaith i yw bydd yr adnodd newydd yma yn perswadio addysgwyr i beidio ag anwybyddu tafodiaith draddodiadol y Wladfa ac felly atal diflaniad rhai geiriau ac ymadroddion sy’n unigryw i’r rhan yma o’r byd.

Dyma ddolen at yr adnodd: llyfrgell.porth.ac.uk/Default.aspx?catid=528

Mae mis Awst wedi cyrraedd ac mae cylchlythyr newydd ar gael i'w darllen. Yn y rhifyn hwn cewch ddarllen am y gwirfoddolwyr sydd wedi mynd a dod dros y misoedd olaf, datblygiadau gyda'r adeiladu'r neuadd newydd, ein llyfr coginio newydd ac, wrth gwrs, y gwahanol seremonïau, gwyliau, ac eisteddfodau y bu'r plant yn cymryd rhan ynddynt ers mis Mai!

August is already here and the latest edition of our newsletter is available to enjoy. In this edition, you can read about the volunteers who've been and gone over the past few months, the latest developments with  the new school hall, our new cookery book, and, of course all the ceremonies, festivals and eisteddfods that the children have been taking part in over the winter!

.​Mae llyfr coginio wedi ei ddatblygu gydag Ysgol y Cwm, Trevelin, sy’n cynnwys hoff ryseitiau’r disgyblion. Mae Ysgol y Cwm yn Ysgol ddwyieithog newydd yn Nhrevelin, Yr Andes, Patagonia, lle mae’r disgyblion yn siarad Cymraeg a Sbaeneg – ac mae’r ddwy iaith i’w gweld ochr yn ochr yn y llyfr newydd hwn. Mae’r llyfr yn cynnwys 32 o ryseitiau ac mae 20% o’r gwerthiant yn cael ei gyfrannu gan Atebol i’r ysgol arbennig hon. Dyma'r linc os ydych chi am brynu'r llyfr: http://atebol.com/amser-coginio-a-cocinar.html

Ysgol y Cwm es una escuela bilingüe en Trevelin, un pueblo de los Andes de la Patagonia. Los niños hablan español y galés, y ambos idiomas están al lado del otro en este libro de cocina. El libro contiene 32 recetas y el 20% de los beneficios van remolques de la escuela. Aquí hay un enlace para comprar el libro (Galés & Ingles. Si quisiera comprar una copia, Ysgol y Cwm puede arreglar franqueo de Gales.): http://atebol.com/amser-coginio-a-cocinar.html

Ysgol y Cwm is a bilingual school in Trevelin, a town in the Andes of Patagonia. The children speak Spanish and Welsh, and both languages are side-by-side in this cookery book. The book contains 32 recipes and 20% of the profits go towards the school. Here is a link to buy the book:   http://atebol.com/amser-coginio-a-cocinar.html

Bu Mai ac Ebrill yn fisoedd prysur unwaith eto i ni yma yn Ysgol y Cwm. Ynghyd â ffarwelio a Tecwyn a Rhiannon Ifan wedi eu pythefnos yma yn yr Andes, bu´n rhaid paratoi ac ymarfer, ymarfer, ymarfer tuag at Eisteddfod Trevelin. Fel y gwelwch o´r llunniau isod, roedd pawb wedi cael amsser gwerth chweil, gyda´r plant yn ennill llu o dystysgrifau am ganu, dawnsio, adrodd arlunio a  choginio. Llongyfarchiadau i bawb! Caswom gyflw i groesawu ymwelwyr arbennig i´r Ysgol, a bum hefyd yn brysur yn cynnal digwyddiadau codi arian – am ragor o nnewyddion, lawrlwythwch gopi o´n cylchlythyr newydd sbon o´r ddolen uchod!

April and May were once again busy months for everyone involved with Ysgol y Cwm. Along with bidding a fond farewell to Tecwyn and Rhiannon Ifan after a busy fortnight here in the Andes, the teachers and pupils of Ysgol y Cwm worked hard in preparation for the Trevelin Eisteddfod. It turned out to be a great success for all involved, with the children bringing home a host of prizes for singing, dancing, reciting, drawing and cooking. A big llongyfarchiadau to all involved.  Visitors of all kinds have recently been welcomed to the school, including a group of travelling clowns! For more news on what´s been going on, download a copy of our brand new newsletter from the above link!

Abril y mayo fueron meses ocupados para todos los involucrados con Ysgol y Cwm. Junto con la despedida de Tecwyn y Rhiannon Ifan después de una quincena muy ocupada aquí en los Andes, los maestros y alumnos de Ysgol y Cwm trabajaron duro en la preparación para el Eisteddfod de Trevelin. Fue un gran éxito para todos los involucrados. Los niños ganaron muchos premios para cantar, bailar, recitar, dibujar y cocinar. Un llongyfarchiadau grande a todos los involucrados. Muchos visitantes han estado recientemente en la escuela, incluyendo un grupo de payasos que viajan! Para más noticias sobre lo que está pasando, descargue una copia de nuestro nuevo boletín aquí:

Tymor newydd, ffrindiau newydd
Wedi cyfnod o wyliau agorodd Ysgol y Cwm ei drysau unwaith yn rhagor yn barod am dymor newydd sbon, a fe groesawyd 30 o ddisgyblion bach newydd!  Y newyddion mawr yw bod Ysgol y Cwm wedi derbyn trwydded gan Weinidogaeth Addysg Ariannin i weithredu fel Ysgol Gynradd swyddogol. Yn ymarferol, mae hyn wedi galluogi i´n disgyblion hynaf o´r llynedd i symud ymlaen  i Flwyddyn 1 yr Ysgol Gynradd eleni , ac i barhau gyda'u haddysg yma  yn Ysgol y Cwm – newyddion ardderchog! Mae hefyd yn golygu y bydd ychydig bach mwy o gefnogaeth ariannol ar gael i dalu athrawon a fu gynt yn rhoi eu hamser yn wirfoddol.  Edrychwn ymlaen at gael croesawu rhagor o blant bach yr ardal dros y blynyddoedd i ddod!
New term, new friends
March 2016 saw the beginning of a new school term at Ysgol y Cwm, with 30 new pupils getting their first taste of school life. During the holidays the school was officially awarded its licence to operate as a Primary School, from the Argentine Ministry of Education. On a practical level, this means that last term´s older pupils can continue with their education here at Ysgol y Cwm, as they are welcomed into the first year of Primary School. Fantastic news! The Primary School licence also brings with it a little more financial support, so that the school can now afford to pay some of those teachers who had previously been giving their time voluntarily. We look forward to welcoming more new friends over the coming years!
Nuevo Término, nuevos amigos
En marzo de 2016 se inició un nuevo ciclo escolar en Ysgol y Cwm, con 30 nuevos alumnos que obtuvieron su primer gusto por la vida escolar. Durante las vacaciones la escuela recibió oficialmente su licencia para operar como Escuela Primaria, del Ministerio de Educación de la Nación. En un nivel práctico, esto significa que los alumnos mayores de la última etapa pueden continuar con su educación aquí en Ysgol y Cwm, ya que son bienvenidos en el primer año de la escuela primaria. ¡Noticias fantásticas! La licencia de la escuela primaria también trae consigo un poco más de apoyo financiero, de modo que la escuela ahora puede permitirse el lujo de pagar a algunos de los profesores que habían estado dando su tiempo voluntariamente. ¡Esperamos dar la bienvenida a más nuevos amigos en los próximos años!

Ymwelwyr o Gymru
Bydd Tecwyn a Rhiannon Ifan yn ymweld â´r ardal am bythefnos, rhwng y 24ain o Fawrth a´r 4ydd o Ebrill. Mae´r ddau ohonynt yn gerddorion o fri, gyda Tecwyn yn adnabyddus ledled Cymru gyfan am ei ganu gwerin, tra bod Rhiannon yn athrawes gerdd. Bydd y ddau ohonynt yn cynnal gweithdai agored yma yn Ysgol y Cwm, a bydd Noson Lawen hefyd yn cael ei chynnal. Bydd manylion yr holl weithgareddau yn ymddangos yma´n fuan. Edrychwn ymlaen at eu croesawu hwy a chithau!
Visitors from Wales
Tecwyn and Rhiannon Ifan will be visiting the area between the 24th of March and the 4th of April. Both are renowned musicians – Tecwyn is known throughout Wales for his Folk singing, whilst Rhiannon is a music teacher. During their time in the Andes, they will be holding several open workshops here at Ysgol y Cwm, and a Noson Lawen will also be held. Details of all events will be published here soon. We look forward to welcoming them!
Visitantes de Gales
Tecwyn y Rhiannon Ifan visitarán el área entre el 24 de marzo y el 4 de abril. Ambos son músicos de renombre - Tecwyn es conocido en todo de Gales por su canto Folk, mientras que Rhiannon es un ejecutante Cerdd Dant realizado. Durante su estancia en los Andes, tendrán varios talleres abiertos aquí en Ysgol y Cwm, y también se llevará a cabo un Noson Lawen. Los detalles de todos los eventos serán publicados aquí pronto. Esperamos darles la bienvenida!
 
Ysgol Gymraeg yr Andes
Wedi i´r dosbarthiadau dawelu ar ôl diwrnod prysur o ysgol, mae Ysgol y Cwm yn troi yn ganolfan dysgu Cymraeg i oedolion a phobl ifanc, ac yr wythnos hon fe groesawyd criw newydd o fyfyrwyr brwd i ddysgu´r iaith gyda thiwtoriaid Ysgol Gymraeg yr Andes. Mae dosbarthiadau ar gael ar  gyfer dysgwyr o bob safon – o gyrsiau sylfaenol at gyrsiau pellach. Os oes awydd gyda chi ymuno gyda ni i ddysgu Cymraeg, cysylltwch gyda ni drwy´r ddolen ´Cysylltu´isod.

At night-time, Ygol y Cwm doubles up a centre of learning for adults, who come to learn Welsh with our Ysgol Gymraeg yr Andes tutors. The centre caters for adult learners of all ages and abilities, and this week welcomed its 2017 intake. It´s still not too late to register – contact Ysgol y Cwm via the link below to find out how you can join us.

Por la noche, Ygol y Cwm se dobla un centro de aprendizaje para los adultos, que vienen a aprender Galés con nuestros tutores Ysgol Gymraeg yr Andes. El centro atiende a estudiantes adultos de todas las edades y habilidades, y esta semana acogió con beneplácito su ingesta de 2017. Todavía no es demasiado tarde para registrarse - póngase en contacto con Ysgol y Cwm a través del siguiente enlace para averiguar cómo puede unirse a nosotros.

Dyfal Donc…
Mae´r Gymdeithas Gymraeg yn parhau i weithio ar gwblhau cyfleusterau´r Ysgol . Fe gwblhawyd y gwaith paentio yn y dosbarthiadau ac yn y cyntedd dros y Nadolig, a'r cam nesaf fydd cwblhau´r ystafelloedd ymolchi a thai bach yr oedolion, ynghyd a chodi cafnau ar y to. Byddwn wedyn yn symud ymlaen at un o´n prif amcanion eleni, sef codi arian tuag at gael athro neu athrawes Cymraeg arall o Gymru yn 2018. Mae´r Ysgol yn croesawu unrhyw gymorth ariannol, a gall cyn lleied â ₤5 y mis gyfrannu tuag at ddatblygu´r ysgol a chyflogi athrawes newydd. Os yr hoffech chi helpu, mae´r manylion i gyd i´w cael yma: Rhoi - Donar - Donate:

Continuing With The Good Work...
The Welsh Association continues to work on completing the building and decorating work around the school.  The corridor and classrooms were painted over the holidays, and the next step is to finish the work on the bathrooms. We will then move onto one of our main aims for 2017 – raising enough funds to pay for a Welsh teacher to come over from Wales in 2018. Ysgol y Cwm welcomes any financial assistance. As little as ₤5 a month would help us achieve this year´s aim of developing the school and raising the funds to employ a teacher from Wales in 2018. The details of how you can help can be found here: Rhoi - Donar - Donate

Continuando con el buen trabajo ..
La Asociación Galesa continúa trabajando en completar el trabajo de construcción y decoración alrededor de la escuela. El pasillo y las aulas fueron pintados durante las vacaciones, y el siguiente paso es terminar el trabajo en los baños. A continuación, pasaremos a uno de nuestros principales objetivos para el 2017 - recaudar fondos suficientes para pagar por un maestro gales a venir de Gales en 2018. Ysgol y Cwm da la bienvenida a cualquier ayuda financiera. Tan poco como ₤ 5 al mes nos ayudaría a alcanzar el objetivo de este año de desarrollar la escuela y recaudar los fondos para contratar a un maestro de Gales en 2018. Los detalles de cómo puede ayudar se pueden encontrar aquí: Rhoi - Donar - Donate